THEATERTEKSTEN
Auteursbond-theaterteksten
is een project van de
Auteursbond, de
beroepsorganisatie
van (toneel)schrijvers en
vertalers in Nederland.
is een project van de
Auteursbond, de
beroepsorganisatie
van (toneel)schrijvers en
vertalers in Nederland.
Enkeltje Holandija
door Jannemieke Caspers - 2017
Trefwoorden: Oorlog, trauma, liefde, vluchteling, homoseksualiteit
Thema: Over hoe samen te leven met iemand die uit een oorlog is gevlucht.
Genre:
Drama/toneelspel, Verteltheater
© Nick Teunissen Platform Hero
Beschrijving:
Geschreven i.o.v. Nick Teunissen (Platform Hero). Het is een monoloog waarin je schakelt tussen 7 personages. Door de hoeveelheid dialoog zou je het ook met meerdere acteurs (max 7) kunnen spelen.
Enkeltje Holandija vertelt het verhaal van Nick die dolgelukkig is met zijn Bosnische moslimprins Ismir; een televisieregisseur die op zijn 19e gevlucht is uit Bosnie, ten tijde van de Joegoslavië oorlog. Samen vieren ze het leven, de oorlog is immers voorbij. Na zeven jaar samen zijn stort Ismir plots in, tijdens Koninginnenacht in een Kebabzaak. Vanaf dat moment gaat Nick vragen en blijkt het verhaal van Ismir veel groter en pijnlijker dan Ismir dragen kan. Vanuit liefde en de overtuiging dat het Ismir helpt, maar ook vanuit naiviteit, graaft Nick Ismir zijn oorlogsverleden uit. Bij hem, bij zijn familie die nog in Sarajevo woont, in boeken, docu's e.d., en in de stad zelf. Hij vult de blanco gaten in het geheugen van Ismir tot hij zelf meer weet van de geschiedenis van zijn vriend, dan zijn vriend (Ismir dus) zelf.
Het stuk laat zien wat het effect is van de oorlog op een jongen en zijn gezin, maar ook op de buitenstaander. Op Nick die niks groots heeft meegemaakt en alles er aan doet om Ismir toch te begrijpen en te kennen. Over de kloof die er altijd tussen zal blijven en over hoe die in een relatie toch te kunnen overbruggen.
Personages:
Nick Teunissen
Ismir Hero
Papa Mustafa
Mama Hajrija
Amel Hero (broer Ismir)
Baba (oma Ismir)
Sniper Milan (droom personage)
Enkeltje Holandija vertelt het verhaal van Nick die dolgelukkig is met zijn Bosnische moslimprins Ismir; een televisieregisseur die op zijn 19e gevlucht is uit Bosnie, ten tijde van de Joegoslavië oorlog. Samen vieren ze het leven, de oorlog is immers voorbij. Na zeven jaar samen zijn stort Ismir plots in, tijdens Koninginnenacht in een Kebabzaak. Vanaf dat moment gaat Nick vragen en blijkt het verhaal van Ismir veel groter en pijnlijker dan Ismir dragen kan. Vanuit liefde en de overtuiging dat het Ismir helpt, maar ook vanuit naiviteit, graaft Nick Ismir zijn oorlogsverleden uit. Bij hem, bij zijn familie die nog in Sarajevo woont, in boeken, docu's e.d., en in de stad zelf. Hij vult de blanco gaten in het geheugen van Ismir tot hij zelf meer weet van de geschiedenis van zijn vriend, dan zijn vriend (Ismir dus) zelf.
Het stuk laat zien wat het effect is van de oorlog op een jongen en zijn gezin, maar ook op de buitenstaander. Op Nick die niks groots heeft meegemaakt en alles er aan doet om Ismir toch te begrijpen en te kennen. Over de kloof die er altijd tussen zal blijven en over hoe die in een relatie toch te kunnen overbruggen.
Personages:
Nick Teunissen
Ismir Hero
Papa Mustafa
Mama Hajrija
Amel Hero (broer Ismir)
Baba (oma Ismir)
Sniper Milan (droom personage)
Fragment:
*** SCENE 3 - Ontwaken ***
De volgende ochtend lijken zijn tranen met zijn roes verdwenen.
Ik lig in bed en kijk naar hem.
Kleine schoonmaakkarretjes rijden door de Almerense straten om alle oranje troep op te vegen.
‘Ismir, weet je nog wat er vannacht gebeurde?’
In de Kebabzaak?
Ik denk dat het goed is om daarover te praten.
Waarover?
Over jou.
Ik mis mijn ouders. Meer valt daar niet over te zeggen.
Dat denk ik wel.
Wat dan?
Misschien zijn er nog onverwerkte zaken
Onverwerkte zaken? Ga je de psycholoog uithangen.
Misschien moet je eens met iemand afspreken die hetzelfde heeft meegemaakt…
Met een Joegoslaaf?
Ja.
Ben je gek!
Is er wel eens op jou geschoten?
Tuurlijk.
Tuurlijk? Wanneer dan, hoe vaak…
Gewoon. Als ik op straat liep, naar oma toe, of over de brug.
Gewoon zomaar.
Ja, en thuis, binnen.
Binnen?
Door het raam. Daarom zaten we daarna alleen nog in de keuken.
Met geweren ofzo
Ja, snipers. Onder andere. Op de omroep was er een keer een bomaanslag.
En toen?
’t Was in de regiekamer van het journaal.
Echt?
Er was paniek, de presentator huilde in beeld.
En jij?
Ik dacht: het beeld moet op zwart. Zij zullen niet zien hoe hun slachtoffers lijden.
En ben je toen naar je ouders gegaan?
Nee, dat kon niet.
Waarom niet?
Hun wijk was afgesloten.
Afgesloten?
Ja Nick, dat is wat ik zei.
Voor hoe lang?
Half jaar, of iets.
Was ze blij
Ze huilde, en werd kwaad. “Wat heb je gedaan Ismir?”
Jezus.
Dat kan ik me niet voorstellen.
Er is wel meer wat jij je niet kan voorstellen
Ik wil het me wel voorstellen
Ik wil het weten
Waarom?
omdat jij het bent.
Dus je werd heel veel beschoten
Nou ja veel… er zaten gaatjes in je T-shirt zonder dat je het doorhad.
Wat verschrikkelijk
Zelf schieten is erger
Hoe bedoel je?
Zoals ik het zeg
Heb jij ook geschoten dan?
Ja aan het front, maar expres mis.
Aan het front? Wat deed jij daar dan?
Verstoppertje spelen natuurlijk.
Dienstplicht?
Wil je niet alles herhalen wat ik zeg, je hoort me prima
Ik wist niet dat jij ook het leger in moest.
Ja. Niet lang. Niet lang daarna ben ik gevlucht.
Door die tunnel. Hoe ging dat eigenlijk?
Zullen we naar buiten gaan?
Ismir…
Dit verhaal moet ik toch weten. Ik ben al 7 jaar met jou samen en hoor nu pas voor het eerst dat jij in het leger hebt gezeten.
Dat is toch gek?
Misschien
Ik zou graag meer willen weten. Je hele verhaal. Van het begin tot nu.
Terwijl ik achter hem loop, probeer ik Ismir voor me te zien als een soldaat. Maar ik krijg hem met geen mogelijkheid in dat legeruniform.
Vanaf dat moment ga ik vragen.
Voorzichtig, met veel tijd er tussen.
En ik krijg antwoorden. Alleen om zijn vertrek door de tunnel blijft hij heen zeilen met soepele afleidingsmanoeuvres.
Stap voor stap, haast je rustig.
Ook ga ik mij inlezen.
Als een uitgehongerde hamster die zich klaarmaakt voor de nieuwe ijstijd.
Meters boeken en documentaires leg ik af, en mijn verbazing over wat Ismir gezien moet hebben groeit met elke letter.
‘s Nachts word ik afgeleid door zijn koffer in de kast. Al jaren verplaatsen we dat ding mee, zet Ismir het ergens weg en de deur gaat dicht. Maar nu wil ik de inhoud zien.
Ik heb honger en de feitelijkheden stillen niet.
Als Ismir een keer niet thuis is, klik ik het slot open. Brieven die ik niet kan lezen, 6 polaroidfoto's van zijn ouders, Amel en ‘n kat, een rozenkrans, een verwassen tupperware bakje, een treinkaartje naar Zevenaar, ‘n VN pasje, cassettebandje, en lucht vol met afscheid.
De binnenkant van de koffer is helemaal vol getekend.
Snel doe ik hem dicht.
De volgende ochtend lijken zijn tranen met zijn roes verdwenen.
Ik lig in bed en kijk naar hem.
Kleine schoonmaakkarretjes rijden door de Almerense straten om alle oranje troep op te vegen.
‘Ismir, weet je nog wat er vannacht gebeurde?’
Wat bedoel je?
In de Kebabzaak?
Hoezo?
Ik denk dat het goed is om daarover te praten.
Waarover?
Over jou.
Ik mis mijn ouders. Meer valt daar niet over te zeggen.
Dat denk ik wel.
Wat dan?
Misschien zijn er nog onverwerkte zaken
Onverwerkte zaken? Ga je de psycholoog uithangen.
Misschien moet je eens met iemand afspreken die hetzelfde heeft meegemaakt…
Met een Joegoslaaf?
Ja.
Ben je gek!
En dan alsnog een kogel door mijn kop, zeker.
Koffie?
Is er wel eens op jou geschoten?
Tuurlijk.
Wil je koffie?
Tuurlijk? Wanneer dan, hoe vaak…
Gewoon. Als ik op straat liep, naar oma toe, of over de brug.
Gewoon zomaar.
Ja, en thuis, binnen.
Binnen?
Door het raam. Daarom zaten we daarna alleen nog in de keuken.
In het midden van het huis.
Met geweren ofzo
Ja, snipers. Onder andere. Op de omroep was er een keer een bomaanslag.
En toen?
’t Was in de regiekamer van het journaal.
Je ziet geen hand voor ogen meer, overal stof. Dan zie je drie collega’s liggen, dood.
Echt?
Er was paniek, de presentator huilde in beeld.
En jij?
Ik dacht: het beeld moet op zwart. Zij zullen niet zien hoe hun slachtoffers lijden.
En ben je toen naar je ouders gegaan?
Nee, dat kon niet.
Waarom niet?
Hun wijk was afgesloten.
Afgesloten?
Ja Nick, dat is wat ik zei.
Voor hoe lang?
Half jaar, of iets.
Later waren er loopgraven, toen heb ik mijn moeder verrast.
Was ze blij
Ze huilde, en werd kwaad. “Wat heb je gedaan Ismir?”
Om over het water bij Dobrinja te komen moet je dus een brug over.
Langs een kant een muur van zandzakken en zo hard rennen als je kunt.
De doden liggen gewoon langs de kant van de weg.
Jezus.
wat moet je anders…
Het leven gaat door.
Weet je Nick, je went er aan.
Dat kan ik me niet voorstellen.
Er is wel meer wat jij je niet kan voorstellen
Ik wil het me wel voorstellen
Ik wil het weten
Waarom?
omdat jij het bent.
Dus je werd heel veel beschoten
Nou ja veel… er zaten gaatjes in je T-shirt zonder dat je het doorhad.
Het was zo normaal dat ik je gewoon vergeet het te vertellen.
Wat verschrikkelijk
Zelf schieten is erger
Hoe bedoel je?
Zoals ik het zeg
Heb jij ook geschoten dan?
Ja aan het front, maar expres mis.
Aan het front? Wat deed jij daar dan?
Verstoppertje spelen natuurlijk.
Dienstplicht schat, wat denk je.
Dienstplicht?
Wil je niet alles herhalen wat ik zeg, je hoort me prima
Ik wist niet dat jij ook het leger in moest.
Ja. Niet lang. Niet lang daarna ben ik gevlucht.
Door die tunnel. Hoe ging dat eigenlijk?
Zullen we naar buiten gaan?
Ismir…
Dit verhaal moet ik toch weten. Ik ben al 7 jaar met jou samen en hoor nu pas voor het eerst dat jij in het leger hebt gezeten.
Dat is toch gek?
Misschien
Ik zou graag meer willen weten. Je hele verhaal. Van het begin tot nu.
Prima. Maar niet vandaag. De zon schijnt, nu gaan we naar buiten.
Terwijl ik achter hem loop, probeer ik Ismir voor me te zien als een soldaat. Maar ik krijg hem met geen mogelijkheid in dat legeruniform.
Vanaf dat moment ga ik vragen.
Voorzichtig, met veel tijd er tussen.
En ik krijg antwoorden. Alleen om zijn vertrek door de tunnel blijft hij heen zeilen met soepele afleidingsmanoeuvres.
Stap voor stap, haast je rustig.
Ook ga ik mij inlezen.
Als een uitgehongerde hamster die zich klaarmaakt voor de nieuwe ijstijd.
Meters boeken en documentaires leg ik af, en mijn verbazing over wat Ismir gezien moet hebben groeit met elke letter.
‘s Nachts word ik afgeleid door zijn koffer in de kast. Al jaren verplaatsen we dat ding mee, zet Ismir het ergens weg en de deur gaat dicht. Maar nu wil ik de inhoud zien.
Ik heb honger en de feitelijkheden stillen niet.
Als Ismir een keer niet thuis is, klik ik het slot open. Brieven die ik niet kan lezen, 6 polaroidfoto's van zijn ouders, Amel en ‘n kat, een rozenkrans, een verwassen tupperware bakje, een treinkaartje naar Zevenaar, ‘n VN pasje, cassettebandje, en lucht vol met afscheid.
De binnenkant van de koffer is helemaal vol getekend.
Snel doe ik hem dicht.
WOLF - 2021
Waar ik mijn hart aan ophang - 2020
Een vlinder van sneeuw - 2019
Enkeltje Holandija - 2017
Oh Oh Othello! - 2016
TUIGDORP 3 Het kaseffect - 2014
TUIGDORP 2 Retour Afzender - 2013
Minkowski-ruimte - 2009
Godverdomme, een meisje! - 2009
Krab - 2006