Twee stellen, tegenover elkaar; avonden achtereen, met veel drank en wanhoop.

Hebben de stukken van Rob de Graaf vaak iets kwetsbaars en geslotens, omdat je deelgenoot wordt van een moeizaam in stand gehouden utopie die elk moment kan breken, in Geslacht is – zoals de titel al voorspelt - de illusie al gebarsten. Ongetwijfeld geinspireerd door de klassieker Who is afraid of Virginia Woolf drinken en roken de twee aftandse yuppen Yokram en Chra erop los en vitten op elkaar met venijn en humor als in een vernietigend spel. Ook in het bijzijn van hun 'beste vriend' Attergat, die zijn nieuwe liefde uit Chili komt voorstellen, draait alles om hun onderlinge woordenstrijd, vol krachtige metaforen, die zich vooral richt op uiterlijk en lichaamsveroudering.
Toch heeft ook dit gezelschap zijn geslotenheid. Met stuitend gemak wordt de Chileen als een exotisch natuurwezen weggezet. Hij zal wel een gelukszoeker zijn, wordt veronderstelt, en de gastvrouw oppert dat zijn man-zijn wordt onderdrukt in zijn homoseksuele relatie en biedt zich aan hem aan. Een vergelijking kan niet uitblijven met de Nederlandse samenleving die, onderling verdeeld, een eenheid probeert te vormen ten opzichte van asielzoekers en andersdenkenden, en ze als collectief een stempel opdrukt. Een existentiële wanhoop blijkt bindend.
De relatie tussen Yokram en Chra, met hun patserige sekte-namen, is even veelzeggend. Yokram is de intellectueel die geen weerwoord heeft tegen de macht van het kapitalisme, waar hij ooit tegen streed door als kraker destructie te bepleiten. Uiteindelijk is hij getrouwd met een ondernemer, die haar leven in het teken van haar bedrijf en het geld heeft gezet. De twee houden elkaar in een verstikkende wurggreep. Zelfs als Chra door kanker wegteert, blijft Yokram haar trouw. Slachtoffer van hun spel wordt het verse paar.
Attergat, die nog enig idealisme leek te koesteren, verenigt beide keerzijden. Hij is als voormalig kraker bedrijfseconomie gaan studeren en vervolgens als wethouder in een stadsdeel beland, verantwoordelijk voor de stratenaanleg. Voor zijn avontuur met de Chileen en in de hoop op een nieuwe jeugd heeft hij zijn baan opgegeven. Maar even makkelijk als hij bezweert van hem te houden, zegt hij uit te kijken naar iets nieuws zodra de Chileen weg is. Deze keert terug naar zijn land om te trouwen met de vrouw die op hem wachtte. Het beviel hem toch niet echt in Nederland, te koud en kil - ook de zogenaamde natuurmens blijkt enig pragmatisme niet vreemd. (Bron: www.dutchdrama.nl)

Rob de Graaf
geschreven voor Dood Paard
première 5 februari 2004, Theater Frascati, Amsterdam
gespeeld door Gillis Biesheuvel, Anil Jagdewsing, Manja Topper en Oscar van Woensel
Yokram
Chra
Attergal
Kilo
1.
Yokram, Chra, Attergal en Kilo
[In het huis van Chra en Yokram. Aan het eind van de avond. Ze hebben flink gegeten en meer gedronken dan goed voor ze is. Alleen Kilo is volkomen nuchter.]
Attergal
…Dus toen heb ik gezegd: dan houd ik er mee op
Het zijn misschien slappe principes, volgens jullie, maar het zijn wel mijn principes en dus neem ik de consequenties…-
Dat zei ik – en ik ben opgestaan en weggelopen en dat was dat
Exit carrière, maar wat kan mij dat schelen?
Chra
Ja
Nee
Attergal
Toch?

Yokram
Je moet niet zoveel roken, Chra
Chra
Vroeger vond je dat juist mooi
Roken
Vrouwelijk roken
Roodgeverfde lippen en dan zo’n sigaret ertussen
Aantrekkelijk, noemde je dat
Vroeger
Yokram
Ik hoef jou toch niet te zeggen dat vroeger voorbij is
Je moet niet zoveel roken, dat is wat ik nu vind
Bruine tanden, krijg je daarvan
En je weet wel wat nog meer allemaal
Je zou trouwens ook iets minder moeten drinken
Al die alcohol gaat op je heupen zitten
Chra
Wat ik allemaal moet van jou
Weet je wat jij moet?
Jij moet eens naar die WC lopen, aan het eind van de gang links – er hangt daar een spiegel en daar kijk je dan in en dan ga je eens een aantal dingen bedenken die jij zou moeten doen of laten
’t Spijt me voor je, Yokram
Maar je leeft met mij
Met iemand die echt bestaat en die allerlei eigenschappen en gewoonten heeft waar je ’t misschien niet mee eens bent, maar die nu eenmaal bij haar horen
Met mij heb je te maken, en niet met een babypop van roze gummi
Die je het leuke jurkje aan kunt trekken en het mooie karaktertje in kunt blazen dat jou goeddunkt
Hé, Attergal
Wat vind jij?
Vind jij mijn heupen ook te zwaar?
Nee, hè...-
Jij niet
Jij vindt daar niets van...-
Wat heeft hij?
Hij kijkt zo...-
Zo leeg en zo treurig
Vindt hij het wel leuk, hier?
Kilo
Yes, I…-
I like...-
Attergal
Ja, hoor, hij vermaakt zich
Hij is het gewend
Hij verstaat er niet veel van, maar hij let op de gezichten en dan krijgt hij toch iets mee
Kilo
Yes
Attergal
Een indruk, van hoe de mensen zijn en van wat ze zeggen
Yokram
We mogen blij zijn dat hij de taal niet spreekt
En dat hij de indruk die hij van ons krijgt rustig voor zichzelf houdt

Chra
Het moet toch moeilijk zijn
Attergal
Ja… zeker...
Maar ik probeer het gewoon
Ik moet het doen
Ik heb A gezegd en ik ben geen wegloper
Niet als het om de echte, grote dingen gaat
Chra
Ik bedoelde eigenlijk dat het moeilijk is voor hem
Hier, zo met jou... en vroeger ook, natuurlijk
Is hij gemarteld?
Kilo
No
Es que...-
In my country...-
Chra
Laat maar, jongen
Je hoeft voor ons geen moeite te doen
Attergal
Hij is gevlucht, dat zei ik toch net al?
Gevlucht voor het rechtse klimaat, en voor allerlei andere dingen
Yokram
Voor Chra moet je alles altijd twee keer uitleggen, Attergal
Ze heeft twee hersenhelften, snap je
En pas als die het allebei hebben opgevangen kan ze er iets van combineren
Chra
Ik zie wel iets aan hem
Ik zie het aan je ogen
Kilo
Is dat een gewone naam, in Chili?
Ik zie dat je dingen hebt meegemaakt
Ze hebben je iets aangedaan
En op een dag ga je mij vertellen wat, precies
Was het iets met politiek, waarvoor ze je hebben gepakt?
Of ging het om iets puur persoonlijks?
Yokram
Het persoonlijke is politiek